Μάθημα 2 Κίνδυνος, επαγγελματικός κίνδυνος, απειλή κατά της υγείας
- Είναι χρήσιμο στην αρχή να παρατεθεί μια σύνοψη της νομοθεσίας για την επαγγελματική ασφάλεια και υγεία (ΕΑΥ) σε επίπεδο ΕΕ και διεθνές, που επηρεάζει την επίσημη ονοματολογία και ορισμούς.
- Σύμφωνα με τις νομικές βάσεις της λειτουργίας της ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Ένωση βασίζει τη νομοθεσία της σε μια μορφή οδηγιών, οι οποίες πρέπει εν συνεχεία να μεταφερθούν από τα κράτη μέλη της ΕΕ στην εθνική τους νομοθεσία.
- Μία από τις οδηγίες είναι η οδηγία 89/391/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 12ης Ιουνίου 1989 σχετικά με την εφαρμογή μέτρων για την προώθηση της βελτίωσης της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων κατά την εργασία.
- Η οδηγία ορίζει αρχές για τη διαχείριση της επαγγελματικής υγείας και ασφάλειας. Ακολουθούν διάφορες ειδικές οδηγίες ΕΑΥ που ορίζουν συγκεκριμένους όρους για διαφορετικές περιστάσεις.
- Αυτό σημαίνει ότι, κατά γενικό κανόνα, σε κάθε χώρα της ΕΕ πρέπει να υπάρχουν συγκεκριμένα καθήκοντα και υποχρεώσεις των εργοδοτών, των εργαζομένων, καθώς και γενικές και ειδικές δράσεις για την εξασφάλιση συνθηκών υγιεινής και ασφάλειας στην εργασία.
- Η οδηγία-πλαίσιο αναφέρεται εδώ, διότι στο κείμενό της υπάρχουν μέρη που αναφέρουν τον όρο «κίνδυνος»: πρόληψη επαγγελματικών κινδύνων, εξάλειψη παραγόντων κινδύνου (…). Και η πρόληψη των επαγγελματικών κινδύνων είναι ένα από τα κύρια στοιχεία που αναφέρονται εδώ.
- Οι λέξεις «κίνδυνος», «απειλή», «πηγή κινδύνου» απαντώνται στη βιβλιογραφία, σε διδακτικά βιβλία και λοιπό υλικό σε διαφορετικές εκδοχές και αρκετά συχνά, επομένως είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε πώς πρέπει να γίνονται κατανοητές. Συχνά στην καθημερινή γλώσσα χρησιμοποιούνται ισοδύναμα, κάτι που μπορεί να δημιουργήσει σύγχυση. Για παράδειγμα, σύμφωνα με ορισμένα λεξικά, η «πηγή κινδύνου» γίνεται κατανοητή ως «κίνδυνος».
- Κατά τον συχνά χρησιμοποιούμενο ορισμό στην επαγγελματική υγεία και ασφάλεια, η πηγή κινδύνου είναι οποιαδήποτε πηγή δυνητικής ζημίας, βλάβης ή δυσμενών επιπτώσεων στην υγεία.
- Σε ορισμένες περιπτώσεις, η βλάβη που προκύπτει αναφέρεται ως πηγή κινδύνου αντί για την πραγματική πηγή κινδύνου.
- Για παράδειγμα, η ηπατίτιδα μπορεί να αποκαλείται «πηγή κινδύνου» αλλά, γενικά, ο ιός που προκαλεί την ηπατίτιδα θα έπρεπε να αναγνωρίζεται ως η «πηγή κινδύνου» ή ο «επικίνδυνος βιολογικός παράγοντας».
Οι πηγές κινδύνου μπορούν να προέλθουν από διαφορετικά αίτια, όπως για παράδειγμα πράγματα, διαδικασίες, υλικά, συμπεριφορές, κ.λ.π.- Ένα μαχαίρι (πηγή κινδύνου) μπορεί να είναι αιτία ενός κοψίματος (βλάβη), ο ιός της ηπατίτιδας Β (πηγή κινδύνου) μπορεί να είναι αιτία της ηπατίτιδας Β (βλάβη), το βρεγμένο δάπεδο (πηγή κινδύνου) μπορεί να είναι αιτία ολίσθησης και πτώσεων (βλάβες).
- Κίνδυνος είναι το ενδεχόμενο ή η πιθανότητα να συμβεί κάτι.
- Σε σχέση με το θέμα της παρούσας κατάρτισης, ο όρος που θα είχε ενδιαφέρον για εμάς είναι ο «επαγγελματικός κίνδυνος».
- Έχει οριστεί από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία ως «μακροπρόθεσμος ή βραχυπρόθεσμος εγγενής κίνδυνος (πηγή ή παράγοντας κινδύνου) στην εργασία ο οποίος ενδέχεται να προκαλέσει βλάβη, συμπεριλαμβανομένων των χημικών, των βιολογικών, των ψυχοκοινωνικών και των φυσικών πηγών κινδύνου».
- Ο άλλος ορισμός του επαγγελματικού κινδύνου αναφέρει ότι είναι μια «πιθανότητα ένας τραυματισμός ή μια ασθένεια να προκύψει ως αποτέλεσμα έκθεσης σε πηγές κινδύνου στο χώρο εργασίας».
- Σύμφωνα με το «ISO 45001:2018(en) Συστήματα διαχείρισης επαγγελματικής υγείας και ασφάλειας — Απαιτήσεις και καθοδήγηση για τη χρήση»:
- ο κίνδυνος είναι «επίπτωση της αβεβαιότητας»,
- ο κίνδυνος για την επαγγελματική υγεία και ασφάλεια είναι ένας «συνδυασμός της πιθανότητας επέλευσης ενός επικίνδυνου συμβάντος που σχετίζεται με την εργασία ή έκθεσης και της σοβαρότητας του τραυματισμού και των προβλημάτων υγείας που μπορεί να προκληθούν από το συμβάν ή την έκθεση»
- πηγή κινδύνου είναι μια «πηγή με δυνατότητα πρόκλησης τραυματισμού και προβλημάτων υγείας»
- τραυματισμός και προβλήματα υγείας είναι «οι δυσμενείς επιπτώσεις στη σωματική, την ψυχική ή τη γνωστική κατάσταση ενός ατόμου»
- Ο EU-OSHA ενημερώνει για τη διαφορά μεταξύ πηγής επαγγελματικού κινδύνου και επαγγελματικού κινδύνου ως εξής: «Μια πηγή κινδύνου είναι κάτι που μπορεί να προκαλέσει βλάβη, π.χ. ηλεκτρικό ρεύμα, χημικά, εργασία σε σκάλα, θόρυβος, πληκτρολόγιο, ένας νταής στην εργασία, το στρες, κ.λπ. Ένας κίνδυνος είναι το ενδεχόμενο, μεγάλο ή μικρό, μια πηγή κινδύνου να προκαλέσει πράγματι βλάβη σε κάποιον.»
- Στην κοινή αντίληψη, ορισμένες φορές οι πηγές επαγγελματικού κινδύνου μπορεί να αναφέρονται ως παράγοντες επαγγελματικού κινδύνου.
- Ο τελευταίος όρος που πρέπει να εξηγηθεί εδώ είναι η «απειλή κατά της υγείας». Μπορεί να οριστεί απλώς ως «η κατάσταση, παράγοντας ή περιστατικό που μπορεί να προκαλέσει, άμεσα ή έμμεσα, προβλήματα υγείας.»
Οι πηγές κινδύνου μπορούν να προέλθουν από διαφορετικά αίτια, όπως για παράδειγμα πράγματα, διαδικασίες, υλικά, συμπεριφορές, κ.λ.π.Σκεφτείτε το:
Ποιοι είναι οι κίνδυνοι που μπορεί να συναντήσετε στην καθημερινότητά σας;
Ποιοι είναι οι πιθανοί κίνδυνοι που μπορεί να αντιμετωπίσετε στη δουλειά;
Μπορείτε να αναφέρετε μερικά παραδείγματα;
Ερωτήσεις